Jedną z najistotniejszych cech charakterystycznych współczesnych konfliktów jest ich hybrydowość. Poprzez określenie wojny hybrydowej, użyte po raz pierwszy przez generała Jamesa Mattisa oraz podpułkownika Franka Hoffmana w 2005 r., rozumiemy asymetryczne działania wojenne, podczas których wykorzystujemy konwencjonalne działania wojskowe, jak również działania nieregularne, ze szczególnym uwzględnieniem szerzenia dezinformacji, propagandy i wykorzystywania, tzw. fake newsów, działań z zakresu walki cybernetycznej i ataków na infrastrukturę teleinformatyczną przeciwnika, działań partyzanckich, przy wykorzystaniu sił specjalnych i wywiadu, działań o charakterze terrorystycznym czy nawet przestępczym. Działania hybrydowe wykonywane są bez oficjalnego wypowiedzenia wojny. Pomimo, iż to działania wojenne na Ukrainie od 2014 r., przypisywane są jako sztandarowy przykład wojny hybrydowej, cechy tego typu konfliktu mogliśmy odnaleźć już wcześniej. W literaturze uznaje się, iż to działania Hezbollahu podczas drugiej wojny libańskiej, skierowane przeciw Izraelowi, w 2006 r., nosiły znamiona hybrydowości, ponieważ siły Hezbollahu działały wielowymiarowo. Cienka granica pomiędzy wojną a pokojem, której politycy nie chcą zazwyczaj przekraczać, powoduje, iż możliwości jakie daje wojna hybrydową, stanowią atrakcyjną „alternatywę” dla działań politycznych, w zglobalizowanym świecie, do wywierania i zdobywania wpływów. W konflikcie hybrydowym możliwe jest wykorzystywanie wszelkich dostępnych sił i środków w celu zdobycia przewagi nad przeciwnikiem, tj. działań regularnych armii, działań powstańczych, terrorystycznych, szczególną zaś rolę przypisuje się działaniom informacyjnym i propagandowym.
Dzisiaj zagrożenie konfliktem hybrydowym jest równie silne jak miało to miejsce w 2014 r., tj. na początku wojny na wschodzie Ukrainy. Wzmożona polityczna i militarna aktywność Rosji, m.in. poprzez regularnie organizowane duże manewry wojskowe, w tym również w bezpośredniej bliskości polskiej granicy (ćwiczenia ZAPAD-21 na terytorium Białorusi), problematyka migrantów, zjawiska masowego nielegalnego przekraczania granic oraz przede wszystkim działalność w sferze informacyjnej, powodują, iż zagrożenie jest realne. Należy podejmować wytężone wysiłki w celu edukacji nt. wykrywania zagrożeń feke newsów w sieci i przekazach medialnych, zwracać uwagę na treści, których jesteśmy odbiorcami, ich nadawców oraz rozważnie upubliczniać informacje o nas samych. Pandemia COVID-19 spowodowała, iż wiele środowisk, których celem jest wywieranie wpływu, zyskało nową płaszczyznę do realizacji zadań z zakresu konfliktu hybrydowego, przede wszystkim w sferze informacyjnej. Ogrom fałszywych i nieprawdziwych informacji w szczególności dotyczących szczepionek przeciw koronawirusowi, dezawuowanie procesu szczepień oraz jawne zniechęcanie do szczepionek, będących jedyną skuteczną „bronią” przeciwko zdradliwemu wirusowi COVID-19, w pełni wpisują się w charakter działań hybrydowych.
Źródła:
- Freedman L., Przyszła wojna, Warszawa 2019.
- Minkner K., Drosik A., Baraniewicz-Kotasińska S., Haber G., Maziarz B., Wprowadzenie do Global Studies. Podręcznik Akademicki, Toruń 2019.
- F. G. Hoffman, J. N. Mattis, Future Warfare. The Rise of Hybrid Wars, “Naval Institute Proceedings”, November 2005, Vol. 132/11/1,233.
Wojna hybrydowa