Zamek Krzyżacki w Malborku znajduje się na północy Polski, na brzegu rzeki Nogat. Jest to największy z zachowanych w Europie średniowiecznych zamków. Uznawany za największą budowlę ceglaną wzniesioną rękami człowieka. Istnieje legenda, że pruscy architekci wyliczyli, że rozebranie tej budowli zapewniło by wystarczającą ilość cegieł żeby wybudować niewielkie miasteczko.
Zamek ma kubaturę 250 000 metrów sześciennych, a jego budowa trwała aż 30 lat. W ciągu tego czasu powstała olbrzyma budowla z krużgankami otaczającymi dziedziniec, ozdobionymi kamieniarką, maswerkami oraz kapitelami kolumienek z wyjątkowo realistycznymi scenami ze średniowiecza. Detale architektoniczne dekorujące zamek nie mają sobie równych wśród innych zamków Polski i Europy.
Historia zamku
Historia zamku malborskiego jest związana z zakonem krzyżackim. Krzyżacy rozpoczęli budowę zamku w 1274 roku. Umacnianie się pozycji zakonu sprawiły, że zamek od 1309 roku był stolicą państwa krzyżackiego – jednego z najpotężniejszych państw na południowym wybrzeżu Bałtyku. Od 1324 roku zamek stał się siedzibą Wielkiego Mistrza zakonu. Niezbędna w tej sytuacji rozbudowa zamku sprawiła, że do końca XIV w. wzdłuż rzeki Nogat powstał ogromny kompleks budowli. W tym okresie powstały: Zamek Wysoki z kościołem Najświętszej Maryi Panny, będący domem braci-rycerzy, Zamek Średni z Wielkim Refektarzem i pałacem Wielkiego Mistrza, który pełnił funkcje centrum administracyjnego państwa zakonnego oraz Zamek Niski, który służył jako zaplecze gospodarcze zespołu. Co ciekawe, zamek posiadał bardzo innowacyjny jak na czasy średniowiecza system centralnego ogrzewania.
Jako stolica państwa Zakonu Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (pełna nazwa Zakonu Krzyżackiego), zamek stał się nie tylko głównym ośrodkiem dyplomacji, lecz także centrum militarnym, gospodarczym i religijnym. Do pierwszej połowy XV wieku, Malbork cieszył się sławą jako jedna z dwóch głównych baz wypraw krzyżowych na Litwę i Żmudź oraz jako miejsce spektakularnych zabaw, uczt i turniejów, przyciągając do swoich murów rycerstwo z wielu krajów Europy.
Po upadku Zakonu Krzyżackiego zamek stał się siedzibą polskiego starostwa, a po rozbiorach Polski znajdowały się w nim pruskie koszary i magazyny. W 1817 roku zaczęły się prace konserwatorskie, prowadzone przez wybitnych konserwatorów niemieckich, które trwały z przerwami ponad sto lat. Wiele z technik konserwatorskich, które są uznawane obecnie za standardowe zostało opracowanych właśnie tutaj. W czasie II wojny światowej Zamek doznał poważnych uszkodzeń, po czym został ponownie odrestaurowany i jest poddawany systematycznej konserwacji.
Zwiedzanie zamku
Zamek w Malborku to ogromny kompleks budowli, do którego należą imponujące mury z czerwonej cegły jak również pas murów obronnych z wieżami i bramami. Na zwiedzanie Zamku należy przeznaczyć sporo czasu, ponieważ cały kompleks jest olbrzymi, a odwiedzającym udostępniono bardzo dużą ilość pomieszczeń. Do zobaczenia są m.in.: Zamek Wysoki (a w nim między innymi: kuchnia konwentu, kaplitularz, Reflektarz Konwentu, Izba Konwentu i wiele innych), Zamek Średni (Wieli Reflektarz, piwnice, kuchnia), Pałac Wielkich Mistrzów (Letni Reflektarz, niska sień).
Największym z wnętrz w zamku jest Wielki Refektarz zbudowany ok. 1340 roku, który w średniowieczu był największą salą recepcyjną malborskiej warowni. Wielcy mistrzowie podejmowali tu swoich gości przybywających z całej Europy, odbywały się tu także kapituły zakonne. Sala jest częścią skrzydła zachodniego Zamku Średniego i liczy sobie 30 m długości, 15 m szerokości i 9 m wysokości. Przylegająca od północy do Pałacu Wielkich Mistrzów zaliczana jest do tzw. kompleksu reprezentacyjnego.
Oprócz wielu sal, komnat, sypialni, korytarzy czy pomieszczeń gospodarczych, w zamku można obejrzeć wiele ciekawych wystaw. Jednymi z najbardziej imponujących eksponatów są zbroje i elementy uzbrojenia. Muzeum Zamkowe może pochwalić się fascynującą kolekcją bursztynu, który jest ściśle związany z historią państwa krzyżackiego. W okresie średniowiecza bursztyn stał się źródłem potęgi handlowej Zakonu Krzyżackiego.
Ponadto w zamku można znaleźć również kolekcję rzeźb, a także ekspozycje archeologiczne. Podczas zwiedzania czasami można zobaczyć inne wystawy tymczasowe.
Więcej informacji:
Muzeum Zamkowe w Malborku - https://zamek.malbork.pl/
Zamek Krzyżacki w Malborku