Krzysztof Kieślowski (ur. 27 czerwca 1941 w Warszawie, zm. 13 marca 1996 tamże) był polskim reżyserem i scenarzystą. Jest znany na całym świecie dzięki takim filmom jak Dekalog (1989), Podwójne życie Weroniki (1991) oraz trylogii Trzy kolory (1993-1994). Kieślowski otrzymał w swojej karierze liczne nagrody, m.in. Nagrodę Jury Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes (1988), Nagrodę FIPRESCI (1988, 1991), Nagrodę Jury Ekumenicznego (1991); Nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji (1989), Złoty Lew (1993) i Nagrodę OCIC (1993); oraz Srebrnego Niedźwiedzia za reżyserię na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie (1994). W 1994 roku otrzymał nominację do Oscara dla najlepszego reżysera i za najlepszy scenariusz oryginalny.
W 2002 roku Kieślowski znalazł się na drugim miejscu na liście dziesięciu najlepszych współczesnych reżyserów filmowych brytyjskiego miesięcznika o tematyce filmowej „Sight & Sound” wydawanego przez Brytyjski Instytut Filmowy (BIF). W 2007 roku magazyn „Total Film” umieścił go na 47 miejscu listy „100 najlepszych reżyserów filmowych w historii”.
1966-1980: Początki / Filmy dokumentalne
Wczesne lata 70. XX wieku Kieślowski spędził na kręceniu filmów dokumentalnych, które skupiały się na codziennym życiu mieszkańców miast, robotników i żołnierzy. Jego film Robotnicy’ 71: nic o nas bez nas (1972), w którym robotnicy rozmawiają o przyczynach masowych strajków w Polsce po przejęciu władzy przez Edwarda Gierka, otrzymał zakaz publikacji i został pokazany tylko w ocenzurowanej wersji pod tytułem Gospodarze. W 1975 nakręcił inscenizowany dokument Życiorys o pracy Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej. Choć Kieślowski uważał przekaz filmu za antyautorytarny, został skrytykowany przez kolegów za współpracę z rządem przy jego produkcji. Kieślowski powiedział później, że zrezygnował z robienia filmów dokumentalnych z powodu dwóch doświadczeń: cenzury Robotników’ 71 oraz incydentu podczas kręcenia Dworca (1980), kiedy to jego materiał filmowy prawie wykorzystano jako dowód w sprawie karnej a on – niezależnie od swojej woli – mógł stać się współpracownikiem milicji. Kieślowski uznał wówczas, że fikcja nie tylko daje więcej swobody artystycznej, ale może lepiej przedstawiać codzienność.
1975–1988: kariera filmowa w Polsce
Jego pierwszy pełnometrażowy film fabularny, Personel (1975), wyemitowany wyłącznie w telewizji, przyniósł mu główną nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Mannheim oraz nagrodę jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Jego kolejny film, Blizna (1976), który ukazywał niewydolność gospodarki kraju i korupcję w nim panującą, został doceniony przez krytyków jako film polityczny. Amator z 1979 (Złoty Medal na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie i Przypadek (1981) kontynuowały podobne wątki, skupiając się jednak bardziej na etycznych wyborach, przed którymi stał główny bohater. Bez końca (1984) – najbardziej politycznie zaangażowany film – ukazywał procesy polityczne w Polsce w czasie stanu wojennego z punktu widzenia ducha zmarłego adwokata.
W tym okresie Kieślowski, wraz z innymi polskimi reżyserami, m.in. Januszem Kijowskim, Andrzejem Wajdą i Agnieszką Holland, był uważany za przedstawiciela ruchu zwanego kinem moralnego niepokoju.
Począwszy od Bez końca, Kieślowski ściśle współpracował z dwoma osobami, kompozytorem Zbigniewem Preisnerem i adwokatem Krzysztofem Piesiewiczem, których Kieślowski poznał podczas badania procesów politycznych w stanie wojennym na potrzeby planowanego filmu dokumentalnego na ten temat. Piesiewicz był współautorem scenariuszy do wszystkich kolejnych filmów Kieślowskiego.
Dekalog (1988), seria dziesięciu godzinnych odcinków, opartych na jednym z Dziesięciu Przykazań, została stworzona dla telewizji polskiej. Odcinki piąty i szósty zostały wydane w wersji pełnometrażowej, odpowiednio jako Krótki film o zabijaniu (1987) i Krótki film o miłości (1988).
1990-1994: Sukces komercyjny za granicą
Ostatnie cztery filmy Kieślowskiego, które odniosły największy komercyjny sukces, były koprodukcjami zagranicznymi, zrealizowanymi głównie dzięki francuskiemu dofinansowaniu. Pierwszym z nich było Podwójne życie Weroniki (1990). Komercyjny sukces tego filmu pozwolił Kieślowskiemu zrealizować trylogię Trzy kolory (Niebieski, Biały, Czerwony, 1993-94). Filmy zdobyły prestiżowe nagrody międzynarodowe, w tym Złotego Lwa dla najlepszego filmu na Festiwalu Filmowym w Wenecji i Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego reżysera na Festiwalu Filmowym w Berlinie, a także trzy nominacje do Oscara.
Czytaj także:
Culture.pl, Krzysztof Kieślowski
https://culture.pl/pl/tworca/krzysztof-kieslowski
Krzysztof Kieślowski – przedstawiciel kina moralnego niepokoju