info@edukacja-innowacja-przyszlosc.pl

Siły zbrojne są podstawowym elementem podsystemu bezpieczeństwa militarnego państwa. Głównym zadaniem Wojska Polskiego jest ochrona niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, niepodzielności terytorium oraz nienaruszalności granic[1]. Zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP (SZ RP), zgodnie z art. 134 Konstytucji RP, jest Prezydent RP. W czasie pokoju zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi RP Prezydent sprawuje za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej. Natomiast w czasie wojny Prezydent RP mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. Ponadto zadaniem Prezydenta RP jest nadawanie pierwszych stopni oficerskich oraz stopni generalskich w Wojsku Polskim, powoływanie Szefa Sztabu Generalnego oraz dowódców rodzajów SZ RP[2]. Drugim elementem cywilnego systemu zarządzania bezpieczeństwem i kontroli nad armią jest Minister Obrony Narodowej. Do jego głównych zadań w czasie pokoju i sytuacji kryzysowych należą m.in.:

• kierowanie całokształtem działalności SZ RP w czasie pokoju;
• przygotowywanie założeń obronnych państwa, w tym dotyczących rozwoju i struktury SZ RP;
• sprawowanie, w zakresie powierzonym przez Radę Ministrów, ogólnego nadzoru nad realizacją zadań obronnych przez organy administracji państwowej, instytucje państwowe i podmioty gospodarcze;
• sprawowanie ogólnego kierownictwa w zakresie wykonywania powszechnego obowiązku obrony ojczyzny;
• zawieranie umów międzynarodowych wynikających z decyzji Rady Ministrów, dotyczących udziału polskich kontyngentów wojskowych w międzynarodowych misjach pokojowych i akcjach humanitarnych oraz ćwiczeń wojskowych prowadzonych wspólnie z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi;
• przekazywanie na wniosek wojewody pododdziałów lub oddziałów SZ RP do realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego[3].

Minister Obrony Narodowej wykonuje zadania przy pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej, w skład którego wchodzi również Sztab Generalny Wojska Polskiego (SG WP). Sztab Generalny WP jest głównym organem dowódczym, planistycznym polskich sił zbrojnych. Do zadań SG WP należą:

• dowodzenie Siłami Zbrojnymi, z wyłączeniem Wojsk Obrony Terytorialnej – do czasu osiągnięcia pełnej zdolności do działania przez Wojska Obrony Terytorialnej;
• planowanie strategicznego użycia Sił Zbrojnych;
• planowanie organizacji i funkcjonowania wojennego systemu dowodzenia Siłami Zbrojnymi;
• planowanie i organizowanie mobilizacyjnego i strategicznego rozwinięcia Sił Zbrojnych;
• przygotowanie i wyszkolenie Sił Zbrojnych na potrzeby obrony państwa oraz udziału w działaniach poza granicami państwa;
• określenie celów i głównych kierunków w zakresie działalności operacyjnej i szkoleniowej Sił Zbrojnych;
• zapewnienie utrzymania w Siłach Zbrojnych gotowości mobilizacyjnej i bojowej;
• programowanie wieloletniego rozwoju Sił Zbrojnych;
• programowanie rzeczowo-finansowe w Siłach Zbrojnych oraz udział w planowaniu wydatków rzeczowo-finansowych;
• planowanie i koordynowanie systemu logistycznego Sił Zbrojnych;
• reprezentowanie Sił Zbrojnych w najwyższych kolegialnych organach wojskowych organizacji międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem;
• doradzanie Ministrowi Obrony Narodowej, sekretarzom stanu oraz podsekretarzom stanu w Ministerstwie w sprawach dotyczących ogólnej i operacyjnej działalności Sił Zbrojnych;
• przygotowanie i utrzymanie stanowisk kierowania w rejonach rozwinięcia zapasowych stanowisk kierowania obroną państwa dla Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów i centralnych organów administracji rządowej wskazanych przez Prezesa Rady Ministrów;
• ochrona obiektów i urządzeń o szczególnym znaczeniu oraz zapewnienie ich funkcjonowania[4].

Źródła:

Art. 26 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Art. 134, Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

Oficjalny portal internetowy Wojska Polskiego, źródło: www.wojsko-polskie.pl/minister-obrony-narodowej/.

Oficjalny portal internetowy Wojska Polskiego, źródło: www.wojsko-polskie.pl/sztabwp/.

B.Maziarz, M. Mazurkiewicz, L. Rubisz, A. Drosik, K. Minkner, Bezpieczeństwo państwa – wybrane problemy. Podręcznik akademicki, Opole 2021.